Uzaktan Çalışma Yönetmeliği Hakkında – 03.2021

Uzaktan çalışmayla ilgili daha ayrıntılı düzenlemeler içeren Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”) , Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca 10.03.2021 tarih ve 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile ilgili bilgi notumuzu aşağıda sunarız.

Covid-19 Bülteni / Sayı:8 / Tarih: 10.03.2021

1. Uzaktan Çalışma:

Uzaktan çalışma ile ilgili ilk düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’nda yapılmış olup 14. Maddesi uyarınca uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.” şeklinde tanımlanmaktadır. Aynı maddenin son fıkrasında uzaktan çalışmanın usul ve esaslarının ve diğer hususların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirleneceği belirtilmişse de o zamandan beri beklenen yönetmelik çıkmamıştır. Uzun zaman sonra Covid-19 salgını nedeniyle gitgide yaygınlaşan uzaktan çalışmaya ilişkin usul ve esasları belirleyen ve Kanun’un 14. maddesine nazaran uzaktan çalışmayla ilgili daha ayrıntılı düzenlemeler içeren Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”), Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca 10.03.2021 tarihinde 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2. Yönetmelik Kapsamı:

Yönetmelik kapsamında aşağıdaki başlıklar altında uzaktan çalışmaya ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir:

• Uzaktan çalışmaya ilişkin sözleşmenin şekli ve içeriği,
• Çalışma mekanlarının düzenlenmesi,
• Malzeme ve iş araçlarının temini ve kullanımı,
• Üretim maliyetlerinin karşılanması,
• Çalışma süresinin belirlenmesi,
• İletişim,
• Verilerin korunması,
• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması,
• Uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler,
• Uzaktan çalışmaya geçiş.

Bu konuların her biri sırasıyla değerlendirilecektir.

3. Sözleşmenin Şekli:

Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca, uzaktan çalışmaya ilişkin olarak yapılacak iş sözleşmeleri yazılı şekil şartına bağlanmış olup sözleşme kapsamında işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına yönelik yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alması gerektiği düzenlenmiştir.

4. Çalışma Mekanının Düzenlenmesi:

Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca, gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemelerin iş yapılmaya başlanmadan önce tamamlanacağı ve bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulünün, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirleneceği belirtilmiştir.

5. Malzeme ve İş Araçlarının Temini ve Kullanımı:

Yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca, aksi iş sözleşmesinde belirlenmediği takdirde uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının işveren tarafından sağlanması ve bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşullarının açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirileceği hüküm altına alınmıştır. İş araçlarının işveren tarafından sağlanmış olduğu durumlara ilişkin olarak, söz konusu araçların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilmesi Yönetmelik uyarınca öngörülmüştür. Bununla birlikte, işçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanması gerekmektedir. Ancak, iş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenirse ayrıca yazılı belge düzenlenmesi şartı aranmayacaktır.

6. Üretim Maliyetlerinin Karşılanması:

Yönetmeliğin 8. maddesi uyarınca, işin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasıyla ilgili ayrıntıların iş sözleşmesinde belirtileceği düzenlenmiştir.

7. Çalışma Süresinin Belirlenmesi:

Yönetmeliğin 9. maddesi uyarınca uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresinin iş sözleşmesinde belirtilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilmesi mümkün kılınmıştır. Fazla çalışmanın ise işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü sonucu İş Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılması öngörülmüştür.

8. İletişim:

Yönetmeliğin 10. maddesi uyarınca iletişimin yöntemi ve zaman aralığının uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirleneceği düzenlenmiştir.

9. Verilerin Korunması:

Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca uzaktan çalışma kapsamında korunması gereken verinin tanım ve kapsamının iş sözleşmesi kapsamında belirlenmesi gerektiği düzenlenmiştir. Bununla birlikte, işverenin veri korunmasına ilişkin olarak uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirme ve bu verilerin korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri alma konusunda yükümlülüğü ve işçinin de kendisine aktarılan kurallara uyma yükümlülüğü söz konusu olacaktır.

10. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tedbirlerin Alınması:

Yönetmeliğin 12. maddesi İş Kanununa paralel olarak düzenlenmiş olup işverenlerin, işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacaktır.

11. Uzaktan Çalışmanın Yapılamayacağı İşler:

Yönetmeliğin 13. maddesi uyarınca aşağıda belirtilen işlerde uzaktan çalışma yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır:

• Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle ve bu maddelerin atıkları ile çalışma ve işlenmesine ilişkin işler,
• Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işler.

12. Uzaktan Çalışmaya Geçiş:

Yönetmeliğin 14. maddesi uyarınca uzaktan çalışmaya geçiş uzaktan çalışmaya elverişli olan işler bakımından işçi ile işveren arasında yeni bir iş sözleşmesinin yapılması veya mevcut iş sözleşmesinin uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülmesi ile mümkün olacaktır. İşçinin, uzaktan çalışma yapma talebi ile ilgili hususlar aşağıdadır:

• Talep yazılı olarak yapılır.
• Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.
• Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.

İşveren, değerlendirmeye ilişkin sonucu otuz (30) gün içerisinde işçiye bildirmesi gerekmektedir. Uzaktan çalışma yönünde talepte bulunan işçi, tekrardan işyerinde çalışma talebinde bulunma hakkına sahip olacaktır. Ancak, mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uzaktan çalışmanın uygulanması durumunda uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmayacak olup, Covid 19 salgını anılan zorlayıcı sebepler arasında yer almaktadır.

İşbu bilgi notu uzaktan çalışma hakkında genel bir bilgi vermeyi amaçlamakta olup, yasal bir tavsiye veya hukuki görüş niteliğinde değildir. İşbu bilgi notunda verilen bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce bu bilgi notunun muhataplarının kendilerini ilgilendiren konularda özel olarak görüş almaları tavsiye olunur.